ترتیل جز ۲۰ قرآن کریم

آیات ۵۶ سوره مبارکه نمل، تمام آیات سوره قصص و آیات یکم تا ۴۵ سوره عنکبوت در بیستمین جزء از قرآن کریم واقع شده است.

محتوای سوره مبارکه قصص

بخشى از محتواى این سوره را داستان موسى و بنى اسرائیل و فرعونیان تشکیل مى‏دهد، بخشى که در حدود نیمى از آیات این سوره را در برمى‏گیرد.

مخصوصاً از زمانى سخن مى‏گوید که موسى طفل ضعیف شیرخوارى در چنگال فرعونیان بود اما آن قدرت شکست‏ناپذیرى که بر سراسر عالم هستى سایه افکنده این طفل ضعیف را در دامان دشمنان نیرومندش بزرگ کرد و سرانجام آنقدر قدرت و قوت به او بخشید که دستگاه فرعونیان را در هم پیچید و کاخ بیدادگریشان را واژگون ساخت تا مسلمانان به لطف پروردگار و قدرت بى‏انتهاى او دلگرم باشند و از فزونى جمعیت و قدرت دشمن، هراسى به خود راه ندهند.

آرى بخش اول این سوره را همین تاریخچه پر معنى و آموزنده تشکیل مى‏دهد به ویژه که در آغازش نوید حکومت حق و عدالت را براى مستضعفین و بشارت درهم شکستن شوکت ظالمان را بازگو مى‏کند، بشارتى آرامبخش و قدرت آفرین.

مى‏گویند بنى اسرائیل تا آن زمان که رهبر و پیشوایى نداشتند و در زیر چتر ایمان و توحید قرار نگرفته بودند و فاقد هرگونه حرکت و تلاش و کوشش منسجم و متحدى بودند زنجیر اسارت و بردگى را در گردن داشتند اما به هنگامى که رهبر خود را یافتند و قلب خود را به نور علم و توحید روشن کردند چنان بر فرعونیان تاختند که حکومت را براى همیشه از دست آنها بیرون آورده و بنى اسرائیل را آزاد نمودند.

بخش دیگرى از این سوره را داستان قارون، آن مرد ثروتمند مستکبر را که تکیه بر علم و ثروت خود داشت بازگو مى‏کند که بر اثر غرور، سرنوشتى همچون سرنوشت فرعون پیدا کرد. او در آب فرو رفت و این در خاک، او تکیه بر قدرت نظامى و حکومت داشت و این تکیه بر ثروت! تا روشن شود نه ثروتمندان مکه و نه قدرتمندان مشرک در آن سرزمین و نه بازیگران سیاسى آن محیط توانایى دارند که در برابر اراده الله که به پیروزى مستضعفان بر مستکبران تعلق گرفته کمترین مقاومتى نشان دهند این بخش در اواخر سوره آمده است.

و میان این دو بخش درس‌هاى زنده و ارزنده‏اى از توحید و معاد و اهمیت قرآن، وضع حال مشرکان در قیامت، مسئله هدایت و ضلالت و پاسخ به بهانه جویی‌هاى افراد ضعیف آمده است که در حقیقت نتیجه‏اى است از بخش اول و مقدمه‏اى است براى بخش دوم.

فضیلت تلاوت سوره قصص

در حدیثى از پیامبر اکرم(ص) مى‏خوانیم: کسى که سوره قصص را بخواند، به تعداد هر یک از کسانى که موسى را تصدیق یا تکذیب کردند ده حسنه به او داده خواهد شد و فرشته‏اى در آسمان‌ها و زمین نیست مگر اینکه روز قیامت گواهى بر صدق او مى‏دهد.

در حدیث دیگرى از امام صادق (ع) آمده است: کسى که طواسین ثلاث (سوره قصص و نمل و شعراء) را در شب جمعه بخواند از دوستان خدا، در جوار او ، و در کنف حمایت او قرار خواهد گرفت و در دنیا هرگز فقر و ناامنى و ناراحتى شدید پیدا نخواهد کرد و در آخرت خداوند آنقدر از مواهب خود به او مى‏بخشد که راضى شود و برتر از راضى بودن.

محتواى کلی سوره عنکبوت

نامگذارى این سوره به سوره عنکبوت از آیه ۴۱ آن گرفته شده که بت‏پرستان را که تکیه بر غیر خدا مى‏کنند تشبیه به عنکبوت مى‏کنند که تکیه‏گاهش، تارهاى سست و بى‏بنیاد است.

به طور کلى مى‏توان گفت بحث‌هاى این سوره در چهار بخش خلاصه مى‏شود:

۱ -بخش آغاز این سوره که پیرامون مسئله امتحان و وضع منافقان است و این دو پیوند ناگسستنى با هم دارند چرا که شناخت منافقان جز در طوفان‌هاى امتحانات و آزمون‌ها ممکن نیست.

۲ -بخش دیگرى که در حقیقت براى دلدارى پیامبر صلى ‏الله ‏علیه ‏و آله و مؤمنان اندک نخستین از طریق بیان گوشه‏هایى از سرنوشت پیامبران بزرگى همچون نوح و ابراهیم و لوط و شعیب است که در برابر گردن‌کشانى همچون نمرود و ثروتمندان خودخواه قرار داشتند ابزار این مبارزه، کیفیت این مبارزه و پایان آن مشخص شده است تا هم دلدارى براى مؤمنان باشد و هم هشدارى براى بت‏پرستان سنگدل و ستمگر که در عصر پیامبر (ص‏) بودند.

۳ -بخش دیگرى از این سوره که مخصوصاً در اواخر سوره قرار گرفته از توحید، نشانه‏هاى خدا در عالم آفرینش، مبارزه با شرک، سخن مى‏گوید و وجدان و فطرت انسان‌ها را در اینجا به داورى مى‏طلبد.

۴ -قسمت دیگرى از این سوره مباحث متنوعى پیرامون ضعف و ناتوانى معبودهاى ساختگى و عابدان عنکبوت صفت آنها است، همچنین عظمت قرآن و دلایل حقانیت پیامبر اکرم(ص) و لجاجت مخالفان و نیز یک سلسله مسائل تربیتى همچون نماز، نیکى به پدر و مادر، اعمال صالح و طرز بحث و برخورد منطقى با مخالفان دور مى‏زند.

فضیلت تلاوت سوره عنکبوت

هر کس سوره عنکبوت را بخواند به تعداد تمام مؤمنان و منافقان، ده حسنه براى او نوشته مى‏شود.

درباره تلاوت سوره عنکبوت و روم در ماه رمضان در شب بیست و سوم، فضیلت فوق‏العاده‏اى وارد شده است تا آنجا که در حدیثى از امام صادق (ع‏) مى‏خوانیم: هر کس سوره عنکبوت و روم را در ماه رمضان شب بیست و سوم تلاوت کند به خدا سوگند اهل بهشت است و من هیچ کس را از این مسئله استثناء نمى‏کنم و نمى‏ترسم که خداوند در این سوگند قاطع من گناهى بر من بنویسد و مسلما این دو سوره در پیشگاه خدا بسیار ارج دارد.

مبنع: فارس