چرا زن و شوهرها دعوا میكنند؟
دلیل اصلی و عمده اختلافات و جروبحثهای زناشویی را باید در اختلافات فرهنگی دانست و اینكه تعریف ارزشها از دید هر كدام از زن و شوهرها متفاوت است. بسیار زیاد شاهد هستیم كه سردرگمی بین سنت و مدرنیته، محل اختلاف در زندگی زناشویی است. از دیگر عواملی كه میتوان به آن اشاره كرد، نداشتن مهارتهای ارتباطی و حل مسئله در زن و شوهر است. با دانستن مهارتهای زندگی، همسران میتوانند یكدیگر را به راحتی درك كنند. یكی دیگر از علل مشاجره و دعوا بین همسران، تلاش برای تغییر دادن رفتارهای یكدیگر است، وقتی یكی از همسران درصدد تغییر رفتار شریك زندگیاش برمیآید، ناخودآگاه باعث میشود كه شریكش از خود مقاومت نشان دهد كه این مقاومت و سپر دفاعی در دست گرفتن باعث جرو بحث در زندگی میشود.
نمیشود یك زمان مشخص را بهعنوان مناسبترین زمان جر وبحث و مشاجره ذكر كرد، زیرا این بستگی به نوع سبك زندگی و تفاوتهای فردی دارد و نمیتوان برای همه زوجها نسخه واحدی پیچید و مثلا گفت جرو بحث در صبحها بهتر از شبهاست یا برعكس. مثلا ممكن است همسر تا دیر وقت سركار باشد در نتیجه مسلما نمیتوان در ساعات شب یا نیمهشب مشكلات را با او مطرح كرد یا اینكه اگر شریك زندگیمان علاقهمند به بازیهای فوتبال یا سریالهای تلویزیونی باشد، نمیشود در حین تماشای برنامههای مورد علاقه با او مشاجره كرد اما باید این مسئله را یادآوری كرد كه زن و مرد در صورت امكان در حضور والدینشان، در مهمانیهای خانوادگی و دوستانه، مقابل فرزندانشان، در اماكن عمومی و در زمانی كه سر كار هستند از مشاجره دوری كنند و اجازه ندهند كه مسائل و مشكلات زندگی از حریم خصوصیشان تجاوز كند.
هنگام جر و بحث تلاش كنید از جملات «پیام من» استفاده كنید تا از جملات « پیام تو.» جملات در بردارنده« پیام من» یعنی اینكه از احساسات و هیجانات خودتان صحبت كنید، مثلا من حالا احساس خوبی ندارم، زمانی كه از جملاتی استفاده میكنیم كه همسرمان را مورد خطاب قرار میدهیم مانند تو درست رفتار نمیكنی این بلافاصله باعث میشود كه شریكمان در حالت دفاعی قرار بگیرد و از خود مقاومت نشان دهد و به جای آنكه اوضاع آرام شود، بیشتر به سمت
تنش پیش رود.
نامه نوشتن بعد از پایان دعوا و مشاجره در برخی از مواقع برای آرام شدن سنگین جو حاكم در خانه بسیار مفید است. از آن جهت كه قبل از خواندن نامه توسط همسرمان، خودمان چند بار احساسات و عقایدمان را كه روی كاغذ نوشتهایم، میخوانیم و جملاتی را كه بار منفی دارد، اصلاح میكنیم و هنگامی كه همسرمان مشغول خواندن نامه است به دلیل حضور نداشتن ما، او خودش را جای ما میگذارد كه این كار به حل مسئله و پایان مشاجره كمك میكند.
گاهی اوقات تنها گذاشتن همسرمان بعد از جروبحث (بهاصطلاح روانشناسان به غار خود فرو رفتن) در آرام كردن اوضاع مفید است، به خصوص در برخی از مشاجرهها كه بعد از آن زن و شوهر نیاز به زمان دارند، باید این اجازه را داد كه مدتی تنها باشند نه اینكه یكی از طرفین فضا را ترك كند و به خانه والدینش برود بلكه به بهانه خرید كردن یا پیادهروی مدتی از فضای خانه دور شوند. البته این پیشنهاد همیشه مفید نیست، زیرا ممكن است برخی از همسران دوست نداشته باشند كه بعد از دعوا تنها باشند، زیرا آن را دلیل بیتوجهی بهخود میدانند و میخواهند با لحن آرامتر و به دور از تنش با شریك زندگیشان گفتوگو كنند.
آنچه بعد از مشاجرهها باید در نظر گرفت، زمان مناسب برای آشتی كردن است. زن و شوهر ابتدا باید بهخود اجازه دهند تا هیجاناتشان فروكش كند زیرا وقتی در اوج هیجانات هستند، رابطه بین قشر عالی مغز(كورتكس) با قسمت مغز میانی(مغز اولیه) قطع میشود كه در این مواقع فرد رفتارهای بدون فكر میكند در این اوقات هیچ كدام از زوجها نباید به آشتی كردن رو آورد بلكه باید بهخود و همسرشان زمان دهند و خود را آرام كنند و بعد از فروكش كردن احساسات با در نظر گرفتن مواضع طرف مقابل، مصالحه و مذاكره را آغاز كنند.
زنان به دلیل آنكه نسبت به مردان جزئینگر و ریزبین هستند، احتمال آنكه مشكل را زودتر ببینند و شروعكننده بحث باشند، بیشتر است اما اینكه بگوییم همیشه زنها آغازكننده دعوا و مشاجرات هستند، تفكر قالبی است كه متاسفانه جامعه به این مسئله دامن زده است. ما در فیلم و سریالها بارها دیدهایم كه زنان جر وبحث را راه انداختهاند اما در واقعیت همیشه به این صورت نیست، زیرا در مراجعان ما دیده شده كه خیلی از آقایان نیز شروعكننده بحث و مشاجرهها هستند. شیوه عصبانیت زن و مرد در گذشتههای بسیار دور متفاوت بوده اما امروزه میبینیم كه واكنشهای زنان و مردان حین و بعد از دعوا و مجادله چندان تفاوتی ندارد. البته باید توجه داشت زنان از خشونت روانی بیشتری نسبت به مردان استفاده میكنند. قهر كردن از شیوههایی است كه زنان بعد از جروبحث به كار میگیرند كه در واقع سنگینترین نوع خشم همین قهر كردن است، زیرا قهر رابطه را به سمت سردی و سنگینی میكشاند.
مناسبترین شیوه برای آشتی كردن و پایان دادن به مشاجرههای زناشویی استفاده از روش دیالكتیك است. پیشفرض این روش آن است كه یك فكر یا یك جمله هم میتواند هم درست باشد و هم غلط. به كار بردن قیدهای احتمالی مانند گاهی، برخی اوقات و... در این روش بسیار دیده میشود و از قیدهای مطلق مثل همیشه، هیچ وقت پرهیز میشود. در روش دیالكتیك، مطلقاندیشی و باید و نبایدها وجود ندارد. در دل این شیوه همدلی وجود دارد و احترام به تفاوتهای فردی در آن نهفته است. این روش به ما میگوید همسر ما حتی بعد از دعوا هم انسان بدی نیست و مسلما دارای برخی ویژگیهای مثبتی است كه باعث برتری او نسبت به دیگران در انتخابمان شده كه میتوان با تكیه روی آن خصوصیات پیشقدم آشتی كردن شد. مثلا اگر زوجی در باره مسئله پیش پا افتادهای مثل اینكه عید امسال اول باید به خانه كدامیك از والدین بروند مشاجره كنند، به راحتی با این دیدگاه میتوانند مسئله را حل كنند. مثلا عید امسال اول به منزل خانواده تو میرویم و عید سال آینده به دیدن خانواده من میرویم.
برای آرام كردن همسر عصبانی بعد از پایان مشاجره چند راهكار وجود دارد كه بهكاربردن آنها ثمربخش است. تكنیك آینه یكی از این راهكارهاست. در این روش ما فقط نقش یك مشاهدهگر كه فعالانه گوش میدهد را اجرا میكنیم. به بیان دیگر در این شیوه شما احساسات همسرتان را تایید میكنید بدون آنكه به آن چیزی را اضافه یا كم كنید. با استفاده از این تكنیك به شریك زندگیمان این مسئله را گوشزد میكنیم كه او را درك میكنیم. استفاده از تكنیك آینه جلوی تشدید عصبانیت را میگیرد. این در حالی است كه اگر شروع كنیم به انتقاد كردن از همسرمان، او را تحریك كردهایم كه بیشتر عصبی شود و در این حالت او موضع دفاعی میگیرد و دفاع كردن باعث میشود كه فرد عصبانی از گذشتهها و خاطرات برخی مسائل ناخوشایند را بیرون كشد و دوباره جروبحث شدیدتر شود.